สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 5 เป็นสาธารณรัฐปัจจุบันของประเทศฝรั่งเศสที่ถือกำเนิดขึ้นเมื่อวันที่ 5 ตุลาคม พ.ศ. 2501 เกิดจากการล่มสลายของสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 4 โดยเปลี่ยนแปลงจากระบอบรัฐสภามาเป็นระบอบกึ่งประธานาธิบดี
แรงผลักดันที่ทำให้สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 5 ก่อกำเนิดนั้นมีแรงจูงใจมาจาก วิกฤตการณ์พฤษภาคม พ.ศ. 2501 (รัฐประหาร 13 พฤษภา / รัฐประหารแอลเจียร์) แม้ว่าฝรั่งเศสได้ถอนตัวจากเมืองขึ้นจำนวนมากของตนแล้ว ส่วนมากในแอฟริกาตะวันตกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่แอลจีเรียก็ยังคงเป็นส่วนหนึ่งของฝรั่งเศส และยังต้องส่งตัวแทนของตนไปยังรัฐสภาฝรั่งเศส ความห่างไกลจากแผ่นดินใหญ่และความแตกต่างทางวัฒนธรรม ด้วยอยู่กันคนละทวีปและที่สำคัญคือความแตกต่างเรื่องศาสนานำไปสู่ความกดดันที่เพิ่มขึ้นในการจะแยกตัวออยากจากประเทศฝรั่งเศส แต่สถานการณ์ก็ดูเป็นที่สับสน เพราะเหตุการณ์นี้ไม่ได้เป็นแค่เรื่องเมืองขึ้นต้องการเอกราช แต่เป็นความต้องการที่จะแบ่งแยกดินแดนมากกว่า ในขณะเดียวกันก็มีผู้ไม่เห็นด้วยกับการแยกตัวจากผืนแผ่นดินใหญ่ของแอลจีเรีย ทำให้สงครามแอลจีเรียนไม่ได้เป็นเพียงการเคลื่อนไหวแบ่งแยกดินแดน แต่เป็นสงครามการเมืองพ่วงเข้ามาอีก ความวุ่นวายถาโถมเข้ามาเพิ่มขึ้น เพราะเหล่าทหารได้ทำการหนุนหลังพวกแอลจีเรียฝรั่งเศส (Alg?rie fran?aise) อย่างเปิดเผย
ชาร์ล เดอ โกลได้ประณามการกระทำนี้ว่า เป็นก่อการร้ายทั้งในอัลจีเรียและฝรั่งเศสแผ่นดินใหญ่ และก็ได้ทำให้เกิดความโกรธแค้นในระหว่างสองฝ่าย ซึ่งรวมแนวหน้าทางการเมืองในปัจจุบัน เช่น ฌ็อง-มารี เลอ แปน จากการไปเจรจาต่อรองกับพวกกบฏชาตินิยม ในที่สุดอัลจีเรียก็ได้เป็นเอกราชในวันที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2505
เดอ โกล ได้ใช้วิกฤตการณ์นี้เพื่อได้ก่อตั้งระบอบการปกครองของฝรั่งเศสใหม่ เนื่องจากในยุคสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 4 นั้น รัฐบาลต่าง ๆ ก็ได้ล้มเหลวตั้งแต่การเริ่มต้นของสงครามโลกครั้งที่ 2 แล้ว และไม่มีพรรคการเมืองใดที่สามารถครองใจประชาชนชาวฝรั่งเศสได้เลย และตำแหน่งประธานาธิบดีในสมัยนั้นไม่ได้มีอำนาจเท่ากับสมัยปัจจุบัน ซึ่งเดอ โกลได้เสนอที่จะให้ประธานาธิบดีมีวาระ 7 ปี ตั้งแต่ที่ลดลงเหลือ 5 ปี และควรมีอำนาจบริหารประเทศควบคู่กับนายกรัฐมนตรี ซึ่งได้รับการแต่งตั้งจากประธานาธิบดี และต้องได้รับการเลือกตั้ง และมาจากรัฐสภาฝรั่งเศส
แนวคิดของเขานั้นเป็นที่ยอมรับประมาณร้อยละ 79.2 จากทั้งหมดที่ได้ลงประชามติในวันที่ 28 กันยายน พ.ศ. 2501 เนื่องจากการเปลี่ยนรัฐธรรมนูญทำให้เกิดสาธารณรัฐใหม่ขึ้นมา ประเทศฝรั่งเศสจึงก้าวจากสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 4 เข้าสู่สมัยสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 5
ในเบื้องต้น ตำแหน่งประธานาธิบดีนั้นจะได้รับการเลือกตั้งจากคณะผู้เลือกตั้งเท่านั้น แต่ในปี พ.ศ. 2505 ชาร์ล เดอ โกลได้เสนอให้มีการเลือกตั้งประธานาธิบดีโดยประชาชน แม้ว่าข้อเสนอของเดอ โกลนั้น เขาตั้งใจที่จะให้มีการแข่งขันกันระหว่างพรรคการเมือง ยกเว้นโกลิสต์ ถึงกระนั้นข้อเสนอนี้ได้เป็นที่ยอมรับจากคณะผู้เลือกตั้งทั้งหลาย
ปัจจุบันการเลือกตั้งตำแหน่งประธานาธิบดีฝรั่งเศสนั้นจัดขึ้นทุก ๆ 5 ปี แบ่งออกเป็น 2 รอบ รอบแรกนั้นจะเปิดให้ผู้สมัครทั้งหมดเข้ารับการเลือกตั้ง และอาจจะได้รับการแต่งตั้งเป็นประธานาธิบดี ถ้าได้รับคำแนนเสียงอย่างเด็ดขาด แต่ถ้าไม่มีผู้ชนะในรอบแรก ผู้สมัคร 2 คนที่ได้คะแนนเยอะสุดนั้น จะมาแข่งขันกันต่อในการเลือกตั้งประธานาธิบดีรอบที่ 2
รายละเอียดเพิ่มเติมดูได้ที่ ประธานาธิบดีฝรั่งเศส / รายนามประธานาธิบดีแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส
